Ściślejsza współpraca w kwestii obronności i szukanie środków, które pozwolą realizować jej założenia mogą być nowym mianownikiem Unii Europejskiej borykającej się z wieloma zewnętrznymi wewnętrznymi napięciami – mówił w czasie odbywającej się w Strasburgu debaty o Konkluzjach Rady Europejskiej Andrzej Grzyb. Deputowany w swoim wystąpieniu odniósł się również do wniosków związanych z negocjacjami między Brukselą a Londynem.
Dyskusje o konkluzjach odbywają się regularnie. Jednak otwierająca Sesje Plenarne w 2018 roku debata ma charakter szczególny. Tematy i decyzje ostatniego w 2017 roku szczytu Rady mają przełomowy, długofalowy, charakter. – Przy rosnących napięciach zewnętrznych i wewnętrznych UE, przy propozycjach UE wielu prędkości, odnowiona WPBiO może być brakującym wspólnym mianownikiem UE, bo odpowiada na powszechny deficyt bezpieczeństwa obywateli Wspólnoty, bo ma potencjał by łączyć – przekonywał Andrzej Grzyb, współprzewodniczący polskiej delegacji PO – PSL. – Z zadowoleniem odnotowujemy pozytywne przyjęcie przez Radę notyfikacji Państw Członkowskich o uruchomieniu PESCO (Permanent Structured Cooperation, Stała Pogłębiona Współpraca w dziedzinie Obronności) w tym dołączenie Portugalii i Irlandii do pierwotnie inicjujących 23 Państw Członkowskich. Od PESCO oczekujemy, że będzie szerokie i ambitne. Zaangażowanie praktycznie wszystkich możliwych obecnie Państw Członkowskich w PESCO dzięki włączającemu podejściu, dowodzi szerokości porozumienia. O jego ambicjach muszą przekonać Narodowe Plany Wdrożenia i zaangażowanie w realizację pierwszych przyjętych wspólnych projektów.
PESCO jak i wszystkie działania zmierzające do pogłębienia współpracy w zakresie bezpieczeństwa i obronny w UE należy postrzegać jako wzmocnienie, a nie konkurencję, europejskiego filaru NATO. Taka synergii pozwoli podnieść efektywność wykorzystania pieniędzy przeznaczanych przez poszczególne Państwa Członkowskie, co jest tak samo ważne jak zwiększenie finansowania w NATO, co jest oczekiwanym działaniem. Podobny apel wystosował niedawno prezydent USA. – To także kolejny pomost współpracy NATO z tymi państwami UE, które do NATO nie należą – dodał Andrzej Grzyb. – Przyłączamy się do apelu Rady o szybkie przyjęcie Europejskiego programu rozwoju przemysłu obronnego tzw. EDIDP- pracując intensywnie w PE nad wdrażającym rozporządzeniem podkreślamy, że by EDIDP zrealizował pokładane nadzieje włączania, elementu nowego wspólnego mianownika UE, musi uwzględniać również rolę MiŚP, wielo-narodowość i równowagę geograficzną podmiotów zaangażowanych w realizowane projekty.
Dlatego pozytywnie należy się także odnieść do prac nad powołaniem nowego instrumentu umożliwiającego budowanie zdolności na rzecz bezpieczeństwa i rozwoju po 2020 roku. Rada apeluje o przyjęcie w 2018 roku stosownych zaleceń. – Trzeba podkreślić jednak, że warunkiem musi tu być, założenie, że działania te nie zaburzą realizacji celów dotychczasowych kluczowych polityk wspólnotowych jak WPR czy Polityka Regionalna – bezpieczeństwo i potencjał obronny ma wiele aspektów, nie tylko stricte militarny – zdolności obronne to funkcja mocy wytwórczych gospodarki. Nie przekuwajmy lemieszy na miecze – wyjaśniał w trakcie debaty przewodniczący Klubu PSL w PE. – Wyzwanie pogłębionej współpracy w zakresie obrony i bezpieczeństwa było obecne od samego zawiązania się Wspólnot Europejskich, dzisiejszej UE. Wyzwanie podejmowane kilkukrotnie, choć nieskutecznie – tej drodze sprzeciwiała się m.in. Wielka Bretania.
Zgodnie z omawianym dokumentem postęp w sprawie Brexit, osiągnęły „wystarczający postęp” by m.in. rozpocząć negocjacje przyszłych relacji Unia Europejska i Wielka Brytania. – Z zadowoleniem przyjęlibyśmy, gdyby z poszanowaniem zasad demokracji, Brytyjczycy zmienili swoją decyzję – a głosy m.in. o ponowieniu referendum pojawiają się z różnych środowisk politycznych Wielkiej Bratni. Postępy ustalające warunki Brexit są ważne – tak biznes jak i społeczeństwa najbardziej negatywnie podchodzą do niepewności. Wszyscy potrzebują czasu na zaadaptowanie się do nowych zasad – podsumował Andrzej Grzyb.
Ostateczne zasady wyjścia Wielkiej Brytanii i przyszłe relacje z Unią Europejską, muszą w pełni szanować m.in.:
- prawa obywateli UE w Wielkiej Bretanii – w tym znaczącej diaspory z Polski
- Obowiązek wypełnienia wszystkich podjętych zobowiązań finansowych – Pacta sunt servanda – umów należy dotrzymywać
- Otwarte i uczciwe zasady przyszłych relacji, przy pełnym poszanowaniu standardów UE – to oczywiste, że poza UE nie można mieć lepszych warunków niż będąc w UE.