Zorganizowana spółdzielczość powstała w Europie w połowie XIX jako ruch samoobrony i samopomocy uboższych i średniozamożnych grup społecznych wobec negatywnych dla nich skutków rozwijającego się kapitalizmu. Formy spółdzielcze wywodziły się z istniejących od stuleci we wszystkich społecznościach rolniczych i miejskich tradycji współdziałania gospodarczego i wzajemnej pomocy w razie pojawiających się okazjonalnie bądź cyklicznie potrzeb i zagrożeń. Choć za pierwszą spółdzielnię na świecie uważa się powszechnie powstałą w 1844 r. w Anglii spółdzielnię spożywców Roczdelskie Stowarzyszenie Sprawiedliwych Pionierów, w tym samym czasie, a nawet wcześniej, w wielu krajach pojawiały się licznie podobne inicjatywy; w Polsce np. czołowym prekursorem spółdzielczości stał się Stanisław Staszic, założyciel Hrubieszowskiego Towarzystwa Rolniczego Ratowania się Wspólnie w Nieszczęściach (1816 r.).
Od tego okresu we wszystkich niemal krajach europejskich, a także na innych kontynentach, powstawało wiele spółdzielni różnych typów: spożywców, rolniczych, oszczędnościowo-kredytowych, mieszkaniowych, pracy itp. Zwykle, dla zwiększenia efektywności swego działania, tworzyły one swoje organizacje regionalne i ogólnokrajowe, zaś w 1895 r. założony został Międzynarodowy Związek Spółdzielczy, istniejący do tej pory jako największa (reprezentująca ok. 1 mld spółdzielców) i jedna z najstarszych organizacji pozarządowych na świecie.
W 1923 roku Międzynarodowy Związek Spółdzielczy proklamował obchody Międzynarodowego Dnia Spółdzielczości w każdą pierwszą sobotę lipca. Obchody miały stać się okazją do zwiększenia na świecie świadomości na temat spółdzielni i promowania spółdzielczych ideałów międzynarodowej solidarności, efektywności ekonomicznej, równości i pokoju. W 1994 roku Organizacja Narodów Zjednoczonych potwierdziła ważną rolę, jaką spółdzielnie odgrywają w rozwoju gospodarczym, społecznym i kulturalnym , ogłaszając wspólne od 1995 roku obchodzenie Międzynarodowego Dnia Spółdzielczości. Z okazji tej Międzynarodowy Związek Spółdzielczy i ONZ proklamują hasła kolejnych obchodów i wydają odpowiednie posłania. W Polsce święto obchodzi się już od 1925 roku, a Uchwałą z dnia 21 kwietnia 1995 r. Sejm RP ustanowił 1 lipca Międzynarodowym Dniem Spółdzielczości.
Niezależnie od różnic w poszczególnych krajach, potencjał ekonomiczny spółdzielni w Europie jest ogromny. Brak jest niestety szczegółowych statystyk tego sektora (spółdzielnie jako takie nie są wyodrębniane zwykle w statystykach narodowych), można się więc opierać tu jedynie na danych szacunkowych. Liczbę spółdzielni w Europie w 2009 r. oszacowano na 158 tys. (z czego 137 tys. w krajach UE), liczbę członków na 123 miliony (108 w UE), a pracowników zatrudnionych przez spółdzielnie na 5,4 miliona (4,7 miliona w UE). Oczywiste jest przy tym, że spółdzielnie w różny sposób wpływają na życie jeszcze szerszych rzesz społecznych, których liczebność jednak trudna jest do określenia (klienci spółdzielczych sklepów, mieszkańcy spółdzielczych osiedli itp.).
Zobacz również:
http://www.krs.org.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=167&Itemid=382
http://piechocinski.blog.onet.pl/2014/06/26/miedzynarodowy-dzien-spolldzielczosci/
Drukuj | PDF
