“Gospodarka cyrkularna – szanse i zagrożenia dla Polski i Europy” była tematem debaty, która odbyła się w Domu Europy przy ul. Jasnej w Warszawie. W spotkaniu udział wzięli goście z czołowych polskich i zagranicznych instytucji zajmujących się gospodarką, ochroną środowiska i gospodarką odpadami. Byli wśród nich m.in. przedstawiciele administracji centralnej (Ministerstwa Gospodarki, Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej) a także przedstawiciele Instytucji UE (Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego), organizacji międzynarodowych, uczelni wyższych, eksperci a nawet przedsiębiorcy. Jednym z prelegentów był Andrzej Grzyb, Poseł do Parlamentu Europejskiego (EPL), będący Członkiem Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (ENVI).
Idea gospodarki cyrkulacyjnej stanowi alternatywę do gospodarki linearnej, która opiera się na założeniu, że produkujemy, używamy i wyrzucamy. Bez powtórnego dostępu do zasobów. Gospodarka cyrkulacyjna natomiast, nie marnuje zasobów – surowców, ale pozwala je lepiej wykorzystywać. Obecny model gospodarki nie ma zatem nic wspólnego ze zrównoważonym rozwojem. Gospodarka cyrkulacyjna proponuje model, podobny do natury, która nie wytwarza odpadów , ale ponownie wszystko zużywa. Koncepcja ta zakłada również, że nie musimy posiadać wszystkiego, ale możemy pożyczać w przeciwieństwie do gospodarki linearnej. Według tej koncepcji coraz więcej usług i rzeczy będziemy pożyczać, zamiast kupować je na własność. Koncepcja gospodarki cyrkulacyjnej opiera się zatem bardziej na usługach niż na produkcji. W gospodarce cyrkulacyjnej możemy kupować od firm usługę, która udostępnia nam to, co chcemy. Przykład takiej usługi stanowić mogą np. rowery miejskie, usługa dostępna w coraz większej liczbie miast w Europie i w Polsce. Takie modele zaczyna się stosować w niektórych krajach Europy i przynoszą one oczekiwany rezultat. Jednym z nich jest ograniczenie naszego negatywnego wpływu na środowisko. Istotne jest także to, aby uczyć i zachęcać przyszłe pokolenia do zmiany myślenia, stylów produkcji i konsumpcji wynikających ze świadomości, iż funkcjonujemy w świecie ograniczonych zasobów i należy poszukiwać alternatywnych modeli gospodarki. W kierunku takiego modelu gospodarki zmierza Unia Europejska, która niebawem przedstawi propozycje, w jaki sposób dostosować europejską gospodarkę do cyrkulacyjnego sposobu przepływu dóbr i usług.
EPL jest świadoma wyzwań jakie stoją przed gospodarką europejską, w szczególności jeśli chodzi o dostęp do surowców. Gospodarka Europy jest bowiem w znaczącym stopniu uzależniona od importu surowców, tak mineralnych jak i energetycznych. Zmniejszenie tej zależności jest żywotnym interesem Europy, w coraz bardziej konkurencyjnym świecie. Równocześnie należy zadbać o to by gospodarka się rozwijała i przynosiła nowe miejsca pracy. Wspieramy takie rozwiązania, które z jednej strony wprowadzą ułatwienia dla przedsiębiorstw, z drugiej zaś wprowadzą takie regulacje i zachęty, by rynek mógł się rozwijać. Uważamy, że propozycja gospodarki cyrkulacyjnej powinna być realistyczna, zorientowana na rynek a równocześnie powinna wspierać rozwój tak dużych jak i małych przedsiębiorstw.
– Dzisiejsza gospodarka i konsumpcyjny styl życia sprzyja wytwarzaniu dużej ilości odpadów. Gospodarowanie nimi w sposób wydajny i przyjazny środowisku jest wyzwaniem samym w sobie. Jednak Europa ma pomysł, jak sprawić, by odpad stał się zasobem, wydobywając z niego potencjał do generowania zysku dla unijnej gospodarki. Gospodarka o obiegu zamkniętym, w którym produkt projektowany jest już z myślą o powtórnym wykorzystaniu może być przyszłością dla Europy i jej przemysłu. Taka forma rozwoju ekonomicznego może pozwolić na efektywne wykorzystanie surowców i poprawę stanu środowiska – powiedział podczas wystąpienia Andrzej Grzyb.
Poseł zwrócił również uwagę na potencjalne zagrożenia i konkurencyjność gospodarki europejskiej w światowym systemie ekonomicznym. Brak takiego odniesienia mógłby bowiem zaowocować negatywnymi konsekwencjami dla Europy i jej konkurencyjności. – Bardziej cyrkulacyjna gospodarka jest koniecznością. Jeżeli jednak jej wprowadzenie miałoby podważyć wzrost gospodarczy zamiast go kreować, należy się zastanowić nad stosownością wdrażania niektórych rozwiązań – skomentował poseł Grzyb.
Oddzielną sprawą jest także samo wdrożenie tak dużego projektu jakim jest gospodarka o obiegu zamkniętym. Wymaga to zmian w sposobie myślenia o produkcji i biznesie, w fundamentach systemu gospodarczego rządzącego ekonomią Europy. – Można stosować różnorakie, ograniczone w swoim zasięgu zachęty – np. uwarunkować zamówienia publiczne od spełnienia wymogów gospodarki cyrkulacyjnej czy wykorzystania produktów z odzysku – na co zwrócił uwagę poseł.
Gospodarka obiegowa ma się przyczynić do zwiększenia trwałości produktów i ich zoptymalizowania pod kątem łatwości naprawy i ponownego użycia oraz do ograniczenia zużycia i marnotrawienia zasobów naturalnych. Oczekujemy na projekt, który będzie ambitny, ale realny do spełnienia, który będzie brał pod uwagę uwarunkowania lokalne, bez stosowania na siłę zasady one size fits all. Należy promować synergie między politykami UE, m.in. między gospodarką cyrkulacyjną a bioekonomią, jak również między innymi politykami środowiskowymi (klimatyczną czy dotyczącą czystego powietrza). Przygotowany przez Komisję Europejską pakiet propozycji jest szeroko dyskutowany. Pokładane są w nim wielkie nadzieje, ale jednocześnie budzi on wiele wątpliwości – podsumował europoseł Grzyb.
Komisja Europejska ma do końca roku przedstawić nową, bardziej ambitną propozycję transformacji Unii Europejskiej w bardziej konkurencyjną, zasobo – efektywną gospodarkę. Propozycje legislacyjne, po przyjęciu przez Radę Europejską i Parlament Europejski narzucą obowiązki w tym zakresie na państwa członkowskie UE.
Drukuj | PDF
